Cami Nakkaş Nedir?
Nakkaş, renkli resim, desen ve tezyinat yapan sanatçıya (kalemkar) denir. Süsleme sanatı yapan sanatçılara verilen isimdir.
Nakkaş sanatı, cami, mescid, türbe, kasır, saray, yalı ve köşk benzeri yapıların kubbe içinin ve tavanının farklı materyaller ile işlenmesi, boyanması ve süslenmesi ile yapılan işleme denir. Süsleme sanatı kültürel, geleneksel yapı ve estetik anlayışa göre farklılıklar gösterir. Geçmiş dönemlerin birikimi olan sanatsal değerler ve kültürel mirasımız sayesinde ilim ve sanat alanındaki farklı gelişmeler günümüze kadar taşınmıştır. Geçmiş dönemlerde muazzam örneklerine rastlanan motiflerin, tasarımların günümüzde yok olmaya yüz tuttuğu aşikardır. Orijinal halini kaybetmeden günümüze ulaşan cami nakkaş örnekleri, betimlenen estetiği tüm güzelliyle yansıtmaya devam etmektedir.
Osmanlıda resim için, nakış ve tasvir kelimeleri kullanılır ve minyatür sanatçılarına da nakkaş ve musavvir isimleri kullanılırdı. Topkapı sarayına inşa edilmiş olan Nakkaşhane’de nakkaş başının emrinde olan nakkaşlar sayesinde kitapların resmedilmesi, minyatürize edilmesi, camilerin, sarayların işlenmesi, boyanması gibi süslemelere kadar her türlü çalışma yapılmaktadır. Fatih Sultan Mehmet döneminde bu Nakkaşhane’de beş yüz kadar ustanın çalıştığı bildirilmiştir. Bu sanat İran’da ortaya çıkmıştır, gelişerek devam etmiştir. Kanuni Sultan Süleyman döneminde İran’dan getirtilen Şahkulu isimli ustaya bir atölye inşa edilmiş ve günlüğü yüz akçe ile sanat eserleri ortaya çıkarmıştır. Osmanlı Nakkaşhanesi’nde ünlü minyatür ve tezhib ustaları olan Şaban Usta ve Kara Memi de bu dönemde beraber çalışmışlardır.
Nakkaşlar, eserlerini sadece kitaplara dökmemişlerdir. Camilerin, büyük ve gösterişli yapıların, siyasi anlamda önem arz eden yapıların kubbe veya tavan yüzeylerine, pencere kenarlarına, kapı kenarlarına işlemişlerdir. İlk örnekleri Topkapı Sarayı’nın bazı yerlerinde ve sonrasında da konaklarda ve diğer yapılarda görülmüştür. Osmanlı devletinin yetiştirdiği sanatkarlar: Baba Nakkaş, Sinan Bey, Nakkaş Osman, Kara Memi, Seyyid Lokman, Matrakçı Nasuh, Levni.
Günümüzdeki teknolojik gelişmeler nedeniyle fotoğrafçılığın yaygınlaşması ve baskı teknolojisinin ilerlemesi, nakkaş sanatının önemini yitirmesine neden olmuştur. Artık çok az sanatçı tarafından yapılabilmektedir.
